‘Left No One Behind’ หรือ ‘จะไม่ทิ้งใครวางข้างหลัง’ ธีมหลักของงาน Youth Co:Lab ประจำปี 2021 ที่ UNDP มองว่ายังมีช่องวางในสังคมมากมายที่ต้องการอุดรูรั่ว และนวัตกรรมเพื่อการพัฒนาที่ยั่งยืนดูจะเป็นคำตอบในการแก้ไขปัญหาได้ดีที่สุดเพราะเป็นวิธีการสร้างมีส่วนร่วมเพื่อทุกคนในสังคม โดยเฉพาะความคิดสร้างสรรค์ในการประดิษฐ์นวัตกรรมจากเยาวชนคนรุ่นใหม่ที่มีเลนส์ในการมองปัญหาแบบร่วมสมัย และมองประชาชนทุกคนเป็นพลเมืองโลกซึ่งควรได้รับสิทธิอย่างเท่าเทียมกันในฐานะประชาชนคนหนึ่ง

‘CHANCE’ หนึ่งในกลุ่มที่เข้ารอบ 5 ทีมสุดท้ายโครงการ Youth Co:Lab 2021 ที่นำเสนอธุรกิจเพื่อสังคมโดยโฟกัสไปที่ผู้ต้องหาในเรือนจำซึ่งบ่อยครั้งที่พวกเขาถูกละเลยจากสังคมและพวกเราอาจลืมไปว่าพวกเขาก็ต้องการการมองเห็น และต้องการเป็นส่วนหนึ่งในสังคมเช่นกัน แรงบันดาลใจของทีมเกิดจากประสบการณ์โดยตรงของสมาชิกคนหนึ่งที่พี่ชายของเธอเคยอยู่ในเรือนจำ และเธอมองว่าถึงแม้บางคนจะเคยกระทำผิด แต่หากสังคมไม่เปิดโอกาสใหม่ให้ พวกเขาเหล่านั้นอาจกลับมาทำผิดอีกครั้งจนเกิดเป็นวัฎจักรเดิมๆ และไม่ขับเคลื่อนสังคมให้เดินไปข้างหน้าอย่างยั่งยืน

พวกเขาเล่าว่าเป็นโปรเจ็คท์ที่เคยคิดกันมาก่อนหน้านี้แล้วแต่ยังไม่ได้ริเริ่มเพราะเจออุปสรรคจากการแพร่ระบาดของโรคโควิด 19 จึงต้องหยุดชะงักไป พอผ่านเข้ารอบจากการนำเสนอในโครงการนี้จึงอยากจะสานต่อในสิ่งที่เคยคิดไว้เพราะเชื่อว่าสิ่งนี้จะเปลี่ยนแปลงสังคมได้จริง เหมือนอย่างที่ ‘ลีลานวดไท’ ร้านนวดแผนโบราณในจังหวัดเชียงใหม่ที่ให้โอกาสอดีตผู้ต้องขังหญิงได้มาประกอบอาชีพและเพิ่มทักษะในงานบริการให้เพิ่มมากขึ้น ซึ่งเป็นอีกหนึ่งแรงบันดาลใจของทีมนี้เช่นกัน เพราะพวกเขาบอกว่าหากเปรียบเทียบเป็นการหาอาหารเพื่อดำรงชีพ ก็อยากสอนให้จับปลามากกว่าเอามาปลาให้เลย

ปลาในนิยามของพวกเขาจึงหมายถึงการลงมือเพ้นท์เสื้อผ้าและร้อยเรียงลูกปัดให้เกิดเป็นเครื่องประดับที่สามารถสร้างมูลค่าให้กับสินค้าได้ พวกเขาพบว่าทางเรือนจำจะอนุญาตให้นักโทษสามารถสร้างงานฝีมือจากข้างในโดยได้จะช่วยประเมินราคาให้พวกเขาได้รับค่าจ้างอย่างเป็นธรรม และถ้าหากอยู่ในสถานการณ์ปกติ ก็สามารถพาวิทยากรเข้าไปอบรมในสถานที่จริงได้ ซึ่งถึงแม้จะมีการออกร้านเพื่อขายสินค้าจากนักโทษในเรือนจำอยู่บ่อยครั้ง แต่ทางกลุ่มก็มองว่านี่อาจจะเป็นอีกหนึ่งช่องทางเพื่อเพิ่มทั้งโอกาส รายได้ และทักษะไปพร้อมกัน และตั้งใจว่าจะไม่ใช้คำว่า “ผลิตภัณฑ์จากนักโทษ” มาเป็นจุดขาย เพราะอยากให้ผู้บริโภคซื้อสินค้าจากความสวยงามและคุณภาพมากกว่าความสงสาร

หลังจากที่ผ่านการเทรนนิ่งไปทั้งสิ้น 4 ครั้งเพื่อสร้างความเข้าใจทุกมิติในประเด็นที่อยากขับเคลื่อน และได้พูดคุยกับผู้เชี่ยวชาญด้านธุรกิจเพื่อสังคม สมาชิกในกลุ่ม CHANCE จึงเริ่มเขียนแผนธุรกิจและตั้งเป้าหมายระยะสั้น ซึ่งในช่วงเริ่มต้นจะเป็นการค้นหาซัพพลายที่ไว้ใจได้และออกแบบลายเพ้นท์เพื่อกำหนดรายละเอียดของชิ้นงาน สมาชิกในกลุ่มยังเน้นย้ำว่าข้อดีของสินค้าประเภทเครื่องแต่งกายคือการคุมเส้นทางการผลิตได้เองตั้งแต่ต้นน้ำถึงปลายน้ำ และในอนาคตมีแผนจะนำวิทยากรไปสอนทักษะการออกแบบลายเสื้อผ้าในเรือนจำซึ่งจะยิ่งเพิ่มการเป็นส่วนหนึ่งของผู้ต้องขังให้ได้มากขึ้นอีก

ในช่วงเป้าหมายระยะสั้น กลุ่ม CHANCE ตั้งใจจะผลิตสินค้าให้ได้ออกมาทั้งหมด 12 ชิ้น ซึ่งจะเป็นเดรสเพ้นท์ลายดอกไม้สำหรับสุภาพสตรีที่สามารถใส่ได้ในชีวิตประจำวันทั้งตอนไปทำงานหรือในกิจกรรมอื่นๆ และมองช่องทางการขายแบบออนไลน์เพราะลดความเสี่ยงในการสัมผัสโรคพร้อมยังเป็นแพลตฟอร์มที่เก็บข้อมูลของลูกค้าได้อย่างเป็นรูปธรรม เพราะพวกเขาไม่ได้มองแค่เพียงเป้าหมายในตอนนี้เท่านั้น แต่ยังมองถึงการต่อยอดขยายผลโปรเจ็คท์ในระยะยาว ที่จะขายในระดับต่างประเทศในช่องทางอีคอมเมิร์สหลายๆ ที่

เมื่อถามว่าหากไม่ได้เข้ารอบต่อไปซึ่งจะมีเพียง 2 ทีมเท่านั้นที่จะได้รับการคัดเลือก ทางกลุ่มมีแผนรองรับโปรเจกต์ของตัวเองไหม ผู้เข้าร่วมกิจกรรมสามารถตอบกลับได้ทันทีว่าหากไม่ได้รับทุนสนับสนุนต่อ แต่สินค้าที่ผลิตมาในช่วงแรกนั้นขายได้ พวกเขาก็จะมีเงินส่วนต่างเพียงพอที่จะไปสานต่อกิจกรรมนี้ได้เอง เพราะการอบรมกับในก่อนหน้านี้นั้นได้เปลี่ยนทัศนคติพวกเขาไปแล้วเกี่ยวกับการทำกิจกรรมเพื่อสังคมที่ต้องมองว่าเป็นหนึ่งธุรกิจที่ต้องสามารถสร้างระบบนิเวศให้อยู่ได้ด้วยตัวเองเพื่อความยั่งยืนอย่างแท้จริง ทางกลุ่มยังเสริมด้วยว่าเมื่อได้รับผลิตภัณฑ์ที่ทำเสร็จแล้ว ก็จะทราบด้วยว่าเป็นผลงานของใคร ซึ่งตรงนี้สามารถนำมาสานต่อในอนาคตได้หากผู้ต้องขังคนนั้นพ้นความผิดแล้วและยังอยากจะสร้างรายได้ผ่านการทำงานแบบนี้อยู่ เพราะจากผลสำรวจที่ผ่านมาคือ ผู้พ้นผิดส่วนใหญ่ต้องเผชิญกับอคติทางสังคมและหางานทำได้อย่างยากลำบาก และพวกเขาก็อยากสร้างอีกหนึ่งโอกาสที่ให้อดีตนักโทษมีรายได้โดยไม่ต้องกลับไปกระทำผิดอีก

ปัจจุบันทีม CHANCE ได้ทำโครงการนี้ร่วมกับเรือนจำกลางอุบลราชธานี และตั้งใจว่าอยากตั้งชื่อแบรนด์นี้ว่า
“ช่อผกา” เพราะอยากใช้ลายเพ้นท์รูปดอกไม้เป็นเอกลักษณ์ของตัวเองให้ผู้บริโภคได้จดจำโดยจะไม่ใช้ความน่าสงสารในเรือนจำเป็นจุดขาย และตั้งใจว่าจะขยายผลให้เติบโตต่อไปเรื่อยๆ เพราะทราบว่ายังมีผู้ต้องขังอีกมากที่มีความสามารถด้านงานศิลปะและการออกแบบ แต่ยังไม่ได้รับโอกาสในการแสดงออกเท่าที่ควร

สามารถติดตามรายละเอียดผลิตภัณฑ์และการดำเนินโครงการของกลุ่ม CHANCE ได้ที่ เฟซบุ๊ก Chorphaka และ Instagram @chorphaka.official