เดือน: พฤศจิกายน 2021

“ผมชอบเตะบอลมาตั้งแต่สมัยมัธยม ทุกคนต้องเห็นผมที่สนามบอลตลอด ไม่ชอบอยู่อย่างเดียวคือการที่ต้องระวังกระโปรงเปิด จริง ๆ ผมก็เคยใส่กางเกงเล่นนะ แต่ชอบโดนครูดุว่า ‘มันไม่งาม’ เพราะ ‘เธอเป็นเด็กผู้หญิง’ มาตลอด ทั้งที่ผมก็ไม่เคยบอกใครนะว่าผมเป็นผู้หญิง” บีม (นามสมมติ) ชายข้ามเพศอายุ 22 ปัจจุบันทำงานเป็นกราฟิกดีไซน์ของบริษัทเอกชนแห่งหนึ่ง เล่าประสบการณ์การเป็น ‘คนข้ามเพศ’ กับการ ‘เล่นกีฬา’ ให้เราฟัง แม้บีมมีคำนำหน้าเป็น ‘เด็กหญิง’ แต่เขาไม่เคยรู้สึกว่าตัวเองเป็นผู้หญิง และได้นิยามตนว่าเป็น ‘คนข้ามเพศ’ หลังจากจบมัธยมต้น “ผมคิดมาตลอดว่าผมเป็นผู้ชาย” บีมกล่าว

.

ดังนั้นแล้ว ในสัปดาห์แห่งการรับรู้ตัวตนคนข้ามเพศ (Transgender Awareness Week) เพจ GendersMatter ร่วมกันกับ UNDP Thailand จะขอพาทุกท่านไปทำความเข้าใจเรื่องอุปสรรคของนักกีฬาเยาวชนข้ามเพศ ภายใต้หัวข้อ “เยาวชนคนข้ามเพศ” กับ “การเป็นนักกีฬา” เพื่อช่วยขจัดความเข้าใจผิดต่อคนข้ามเพศที่ยังคงมีอยู่ในสังคม

.

#เพศกับการเล่นกีฬา – ‘ผู้ชายเตะบอล ผู้หญิงโดดยาง ‘กะเทย’ เล่นวอลเลย์’ คงเป็นภาพจำที่ปรากฏขึ้นเมื่อเรานึกถึง ‘กีฬา’ กับ ‘เพศ’ ของผู้เล่น สิ่งนี้ล้วนเป็นสิ่งประกอบสร้างที่สังคมผลิตซ้ำมาเป็นเวลานาน และคอยกำหนดกฎเกณฑ์ในการเล่นกีฬา ทั้งที่จริงแล้วสิ่งที่กำหนดควรมีแค่ ‘ความชอบ’ และ ‘ความถนัด’ ของผู้เล่นเท่านั้น 

.

“จริง ๆ ผมไม่เห็นด้วยกับการแบ่งกีฬาด้วยเพศเลย ฟุตบอลใคร ๆ ก็เล่นได้ เวลาเล่นแถวบ้านในทีมก็มีทุกเพศ เวลาเรียนพละเพื่อนผู้หญิงเขาก็ดูสนุกนะ แต่ถ้าไปเล่นนอกเวลาเรียนก็มักโดนครูบางท่านดุว่าไม่สมควร ยิ่งใครใส่กระโปรงแล้วเตะบอลสูง ๆ ก็จะโดนเพ่งเล็งเป็นพิเศษ ผมก็โดนเหมือนกันแหละ แต่ไม่สนใจหรอก แต่มันก็มีบางคนที่เก็บไปคิดและเลิกเล่นบอลไปเลย” บีมเสริม

.

แม้บีมจะเชื่อว่า ‘กีฬาไม่เกี่ยวกับเพศ’ และยังคงสนุกกับการเล่นบอลกับเพื่อน ๆ ตลอดจนจบการศึกษา แต่เขาก็ได้เล่าถึงปมในใจ ที่ทำให้เขาไม่ได้เดินตามเส้นทางนักกีฬาฟุตบอลอาชีพ เพียงเพราะการแข่งขันกีฬาในระดับโรงเรียนกีดกันไม่ให้เขาได้ลงแข่งเพราะ ‘เพศกำเนิด’ จัดให้เขาเป็น ‘นักกีฬาหญิง’ และไม่มีทีมให้เขาแข่ง “โรงเรียนบีมเป็นโรงเรียนขนาดเล็ก เวลามีกีฬาสีทีมฟุตบอลก็มีแต่ทีมชาย เพื่อนผมที่เตะบอลด้วยกันก็ได้เป็นนักกีฬาแข่งทั้งนั้น มีผมคนเดียวที่ต้องไปทำอย่างอื่น ไม่ไปแข่งวิ่ง ก็ไปทำแสตนด์ บางปีก็เป็นสวัสดิการ” 

.

#นักกีฬาข้ามเพศ – ตั้งแต่ปี 2004 คณะกรรมการโอลิมปิกสากล (International Olympic Committee IOC) อนุญาตให้บุคคลข้ามเพศเข้าแข่งกีฬาตามเพศสภาพ ไม่ว่าจะเป็นผู้ชายข้ามเพศ (transwoman) ลงแข่งในทีม ‘นักกีฬาชาย’  หรือผู้หญิงข้ามเพศ (transwoman) แข่งในทีม ‘นักกีฬาหญิง’ หากแต่ต้องมีการระบุตัวตนเป็นคนข้ามเพศมากกว่า 4 ปี และมีค่าฮอร์โมนเพศตามที่เกณฑ์กำหนด เราจึงได้เห็น ‘นักกีฬาข้ามเพศ’ อย่างลอเรล เข้าแข่งขันในมหกรรมโอลิมปิกที่ผ่านมา 

.

อย่างไรก็ดี ประเด็นเรื่องคนข้ามเพศกับการแข่งกีฬา ยังเป็นคงเป็นประเด็นถกเถียงในวงกว้าง โดยเฉพาะกรณีผู้หญิงข้ามเพศ อันเกิดจากความเชื่อที่ว่า ‘ผู้ชายแข็งแรงกว่าผู้หญิง’ ต่อให้ข้ามเพศก็ยังได้เปรียบผู้หญิงอยู่ดี ทั้งที่ในความเป็นจริง จะมีนักกีฬาข้ามเพศหญิง เช่น ลอเรลที่ ‘แพ้’ นักกีฬาเพศกำเนิดหญิงในการแข่งขัน รวมถึง Manuel Patricio นักมวยชายข้ามเพศที่ ‘ชนะ’ การแข่งขันต่อยมวยกับนักกีฬาเพศกำเนิดชายมาแล้วก็ตาม 

.

#กีฬากีฬาเป็นยาวิเศษ – งานวิจัยหลายสำนักเห็นตรงกันว่า ‘กีฬา’ มีส่วนช่วยเสริมพัฒนาการเด็กทั้งทางด้านร่างกาย จิตใจ รวมถึงทักษะการเข้าสังคม การทำงานเป็นทีม และการเรียนรู้น้ำใจนักกีฬาด้วย ดังนั้นแล้ว ความสนุก ความปลอดภัย และพัฒนาการของเด็กจึงควรเป็นปัจจัยหลักในการคำนึงเรื่องการเล่นกีฬาของเด็ก มากกว่าจะให้ ‘เพศ’ มาเป็นกรอบกำหนดหลักที่กีดกันเด็กหลายคนจากการเล่นกีฬาและการแข่งขัน เพียงเพราะกีฬาที่เล่น ไม่ได้เป็นกีฬาที่เหมาะสำหรับเพศของพวกเขา

.

#ความหวังของคนข้ามเพศกับการแข่งกีฬา – ปัจจุบันบีมยังชอบเล่นฟุตบอลเหมือนเดิมกับเพื่อนมัธยมกลุ่มเดิม สิ่งที่เปลี่ยนไปคือบีมได้เข้ารับการผ่าตัดแปลงเพศเมื่อ 3 ปีที่แล้ว และกีฬาฟุตบอลที่กลายเป็นเพียง ‘งานอดิเรก’ เท่านั้น “บีมไม่นอยด์เรื่องการแข่งขันแล้ว เพราะทุกวันนี้ก็เล่นขำ ๆ เพราะอยากเจอเพื่อนด้วย แต่ก็หวังว่าจะได้ลงแข่งกับเค้าบ้าง เป็นแค่มือสมัครเล่นในงานเล็ก ๆ ก็ยังดี ไม่รู้ว่าเขาจะยังแบ่งเพศอยู่ไหม แต่ตอนนี้เราข้ามเพศเต็มตัวแล้ว ก็หวังว่าเราจะลงแข่งได้นะ” 

. 

บีมยังเสริมอีกว่า ข่าวนักกีฬาข้ามเพศลงแข่งโอลิมปิกช่วยสร้างความหวังในการเป็นนักกีฬาให้เขา แต่ในขณะเดียวกันเขาก็เคยเห็นคอมเม้นต์ ‘ต่อต้าน’ กฎดังกล่าวของเพื่อนบางคน ที่ทำให้เขาคิดมากและน้อยใจอยู่บ้าง แต่เขาก็เชื่อมั่นว่าในอนาคต เพื่อนและคนส่วนใหญ่ในสังคมจะเปลี่ยนความคิด และกฎเกณฑ์ดังกล่าว ทั้งในการแข่งขันระดับโลกไปจนถึงระดับโรงเรียน จะมีการปรับเสริมบางส่วนให้การแข่งขันเป็นไปเพื่อความ ‘ยุติธรรม’ และ ‘เท่าเทียม’ โดยไม่ทิ้งใครไว้ข้างหลังอีกต่อไป เพื่อเด็ก ๆ ที่เป็นเหมือนเขา จะได้สนุกกับการเล่นกีฬา และสามารถทำตามความฝันบนเส้นทางกีฬาได้ตามต้องการ

.

เพราะกีฬา 

ไม่เลือกเพศ

.

#Transgender_Awareness_Week

#Transgender

#GendersMatterxUNDP

#GendersMatter

“ทุกวันนี้ก็เหมือนอยู่แบบไม่รู้จักกันครับ ไม่คุยกัน ไม่มองหน้ากัน ผมก็อยู่แค่พอให้ได้อยู่ไปวัน ๆ เท่านั้น” คือคำพูดของ ‘นิก’ (นามสมมติ) ชายข้ามเพศวัย 21 ปีที่พูดถึงความสัมพันธ์ของตนกับผู้เป็นแม่ นิกเล่าว่าแม่ของเขาไม่ยินดีกับการข้ามเพศของเขา ถึงขนาดที่เลือกจะตัดขาด “เขาไม่ได้อยากได้ลูกชาย เขาอยากได้ลูกสาวของเขาคืน แล้วการที่เรา ‘เปลี่ยนไป’ ก็เหมือนกับว่าเราไปพรากลูกสาวมาจากเขา”

.

ความสัมพันธ์กระท่อนกระแท่นในครอบครัวที่มีลูกเป็นคนข้ามเพศไม่ใช่เรื่องใหม่ในสังคม และแน่นอนว่าไม่ใช่แค่เรื่องเดียวที่ส่งผลต่อสุขภาพจิตของเยาวชนคนข้ามเพศ การตีตรา การโดนเลือกปฏิบัติ การไม่สามารถเข้าถึงบริการทางสุขภาพสำหรับการข้ามเพศ สิ่งเหล่านี้ล้วนแต่กระทบกับสุขภาพจิตของเยาวชนคนข้ามเพศทั้งนั้น ยิ่งประกอบกับการขาดแคลนคลินิกสุขภาพเพศที่เหมาะสมและเพียงพอ ก็ยิ่งตอกย้ำให้สุขภาพจิตย่ำแย่ยิ่งไปอีก

.

เนื่องจากสัปดาห์นี้เป็นสัปดาห์แห่งการรับรู้ตัวตนคนข้ามเพศ (Transgender Awareness Week) เพจ GendersMatter ร่วมกันกับ UNDP Thailand จึงขอร่วมมือกัน ขจัดความเข้าใจผิดที่มีต่อคนข้ามเพศ และวันนี้ หัวข้อที่จะพูดถึงก็คือ “สุขภาพจิต กับ เยาวรุ่นคนข้ามเพศ”

.

#ปัญหาสุขภาพจิตที่เยาวรุ่นข้ามเพศต้องเจอ – หลายคนในประเทศไทยอาจจะติดกับภาพจำที่ว่าคนข้ามเพศเป็นคนตลก การมีปัญหาทางสุขภาพจิตน่าจะเป็นเรื่องห่างไกล แต่หากมองให้ถี่ถ้วน จะเห็นว่าความตลกกับปัญหาสุขภาพจิตนั้นเป็นคนละส่วนกัน คนข้ามเพศในไทยยังต้องติดอยู่กับการเหมารวม และเมื่อความคิดนี้ถูกส่งต่อมายังพ่อแม่ที่มีลูกเป็นทรานส์ ก็ยิ่งกดทับให้หลายครอบครัวไม่รู้วิธีรับมือกับสถานการณ์ดังกล่าว

.

และเมื่อไม่สามารถรับมือได้ ก็ตามมากับปัญหาทะเลาะเบาะแว้งในบ้าน บางครอบครัวเลือกจะใช้วิธีหยุดการสนทนาเพื่อหลีกเลี่ยงความขัดแย้ง แต่เมื่อยิ่งไม่พูด ความห่างเหินก็ยิ่งทวีขึ้น เมื่อเยาวชนเห็นว่าครอบครัวไม่ใช่พื้นที่ปลอดภัยอีกต่อไป ปัญหาทางสุขภาพจิตก็เริ่มตามมา และจากงานวิจัยก็จะพบว่า คนข้ามเพศมีแนวโน้มที่จะมีปัญหาด้านสุขภาพจิตมากกว่าคนตรงเพศถึง 4 เท่า

.

#เมื่อคลินิกสุขภาพเพศก็ไม่เป็นใจ – หนึ่งในข้อมูลที่น่าสนใจกับการสัมภาษณ์คนข้ามเพศที่เคยมีประสบการณ์เข้าคลินิกสุขภาพเพศในประเทศไทยก็คือ มีคลินิกเป็นจำนวนมากที่ยังขาดความเข้าใจต่อคนข้ามเพศ จนเกิดเป็นเหตุการณ์ไม่พึงประสงค์มากมาย ไม่ว่าจะเป็นการขานชื่อเดิมที่ไม่ได้ใช้แล้ว (deadnaming) หรือ การนำคนข้ามเพศไปรอในห้องรวมที่ไม่ตรงตามเพศปัจจุบัน

.

#แล้วจะทำอย่างไร – สำหรับคนข้ามเพศ หากพบว่าตัวเองอยู่ในสถานการณ์ที่บั่นทอนสุขภาพจิต ให้พยายามเอาตัวเองออกมาจากสถานการณ์นั้น ๆ และหากไม่สามารถออกมาได้ทันที ให้หาคนที่ไว้ใจได้ เพื่อเล่าและระบายถึงเรื่องราวที่เกิดขึ้น พร้อมกับช่วยกันหาทางออกไปพร้อม ๆ กัน แต่ถ้าหากเริ่มสังเกตตัวเองว่ามีอาการที่สื่อถึงสุขภาพจิตที่แย่แล้ว แนะนำให้เข้าพบศูนย์สุขภาพจิตที่ใกล้และที่สามารถเข้าถึงได้ได้ง่ายที่สุด

.

ในท้ายที่สุด ถึงแม้ว่าในขณะนี้ ระบบการเอื้ออำนวยการให้บริการทางสุขภาพจิตกับคนข้ามเพศในประเทศไทยจะยังคงขาดแคลน แต่อย่างน้อย ก็ทำให้เห็นว่า ระบบที่สนับสนุนคนข้ามเพศในประเทศไทยยังบกพร่องอะไรและสามารถเติมเต็มตรงไหนได้อีกด้วย ในขณะที่พัฒนาระบบ ก็อย่าลืมที่จะดูแลใจกัน ร่วมสร้างสังคมและพื้นที่ที่ปลอดภัยให้กับคนข้ามเพศ รวมถึงอัตลักษณ์อื่นให้สามารถอยู่ร่วมกันได้อย่างมีความสุข

.

เพราะพื้นที่ปลอดภัย

จำเป็นสำหรับทุกคน

“เราหยุดเทกฮอร์โมนตั้งแต่ปีที่แล้วที่มีสถานการณ์โควิด ส่วนหนึ่งเพราะเราคิดว่าการเทกฮอร์โมนทำให้ร่างกายเราอ่อนแอ ไม่เหมาะกับเรา” คือคำพูดของ ‘เต้ย’ (นามสมมติ) ผู้หญิงข้ามเพศวัย 25 ปีที่ทำอาชีพเกี่ยวกับสื่อสิ่งพิมพ์ โดยเริ่มงานนี้หลังจากเรียนจบชั้นอุดมศึกษามาได้ราวหนึ่งปีเต็ม เต้ยเล่าถึงความกังวลใจที่จะกลายเป็น “คนแปลกแยก” จากสังคมคนข้ามเพศอย่างไม่เคอะเขินต่อ “พอเราหยุดเทกฮอร์โมน โอเคล่ะ ผิวเราก็ไม่เปล่งปลั่งเหมือนเดิม ขนหนวดก็กลับมาแข็ง แต่อย่างน้อย ๆ เราว่าเราได้ชีวิตเรากลับคืนมา เราไม่อ่อนแออีกต่อไป”

.

นี่ไม่ใช่กรณีแรกของคนข้ามเพศที่ตัดสินใจไม่รับฮอร์โมนส์ในการข้ามเพศ (Hormonal Replacement Therapy) แน่นอนว่าประเด็นนี้เป็นที่ถกเถียงมากมาย เนื่องจากเท่ากับว่า บุคคลข้ามเพศนั้นจะไม่เกิดการเปลี่ยนแปลงด้านร่างกายแต่อย่างใด นอกเสียจากว่าทำศัลยกรรมเพิ่มเติม อย่างไรก็ตาม สิ่งหนึ่งที่ยังยืนยันได้อย่างเต็มเปี่ยมก็คือ ความเป็นคนข้ามเพศของพวกเขาและเธอเหล่านี้ก็ไม่ได้พร่องไปแต่เพียงใด เนื่องจากการข้ามเพศนั้นไม่จำเป็นต้องกระทำผ่านวิธีการทางการแพทย์เสมอไป แต่สามารถกระทำผ่านทางสังคม (Social Transitioning) ได้

.

เนื่องจากสัปดาห์นี้เป็นสัปดาห์แห่งการรับรู้ตัวตนคนข้ามเพศ (Transgender Awareness Week) เพจ GendersMatter ร่วมกันกับ UNDP Thailand จึงขอร่วมมือกัน ขจัดความเข้าใจผิดที่มีต่อคนข้ามเพศ และวันนี้ หัวข้อที่จะพูดถึงก็คือ “การข้ามเพศเชิงสังคม? เมื่อคนข้ามเพศตัดสินใจไม่รับฮอร์โมนส์”

.

#SocialTransitioning – หรือ ‘การข้ามเพศเชิงสังคม’ เป็นกระบวนการข้ามเพศที่กระทำผ่านกิจกรรมทางสังคม ไม่ว่าจะเป็น การเปลี่ยนชื่อและสรรพนามเพื่อให้สอดคล้องกับเพศภาวะปัจจุบัน การเข้าใช้พื้นที่สาธารณะที่มีการแบ่งแยกเพศ (gendered) ตามเพศปัจจุบันของตน รวมไปถึงการที่สังคมและคนรอบข้างปฏิบัติต่อคนข้ามเพศอย่างเหมาะสมอีกด้วย ฉะนั้น จึงจะเห็นได้ว่าการข้ามเพศในลักษณะนี้จำเป็นต้องใช้ความร่วมมือของสังคมด้วยเช่นกัน นี่จึงเป็นอีกสาเหตุที่ว่าทำไมควรมีการรณรงค์เพื่อสร้างความเข้าใจให้กับคนข้ามเพศมากขึ้นอีกด้วย

.

#แล้วสำคัญอย่างไร – มีทฤษฎีว่า มนุษย์ไม่สามารถดำรงอยู่ได้ด้วยตัวคนเดียว เนื่องจากมนุษย์เป็นสัตว์สังคม (social being) ฉะนั้น การตอบรับจากสังคมเพื่อสะท้อนตัวตนจริงของคนข้ามเพศจึงสำคัญเป็นอย่างมาก นอกจากนี้แล้ว จะเห็นว่าคนข้ามเพศอีกหลายคนไม่สามารถที่จะเข้าถึงบริการสุขภาพด้านการข้ามเพศได้ ไม่ว่าจะด้วยเหตุผลทางเศรษฐกิจ หรือ เหตุผลอื่น ฉะนั้นแล้ว การข้ามแพทย์เชิงการแพทย์ (medical transitioning) จึงไม่ควรถูกใช้เป็นเกณฑ์ในการวัดว่าใครคือคนข้ามเพศและใครไม่ใช่คนข้ามเพศอีกด้วย

.

#แล้วเกี่ยวกับเด็กอย่างไร – จากงานวิจัยของ Kristina R. Olson นักจิตวิทยาและอาจารย์ภาควิชาจิตวิทยาจากมหาวิทยาลัย Princeton และคณะ พบว่า เด็กที่เป็นคนข้ามเพศและได้รับการสนับสนุนจากครอบครัวให้มีการข้ามเพศเชิงสังคม (พูดง่าย ๆ ก็คือ ปฏิบัติกับเด็กตามเพศภาวะที่แท้จริง) จะมีการแสดงภาวะอารมณ์เชิงลบเช่น อาการซึมเศร้า อาการวิตกกังวล และอาการหวาดกลัว น้อยกว่าเด็กที่เป็นคนข้ามเพศเช่นเดียวกัน แต่โดนบังคับให้ต้องใช้ชีวิตตามเพศกำเนิดของตน จึงเห็นได้ว่าการข้ามเพศไม่ได้เกี่ยวข้องแค่กับการแพทย์อย่างเดียว แต่ยังเกี่ยวกับคนรอบตัวอีกด้วย

.

#แล้วควรปฏิบัติตัวอย่างไร – สำหรับคนข้ามเพศ อย่างแรกสุดเลยคือ ต้องดูว่าสังคมแวดล้อมรอบตัวเรานั้นเป็นที่ปลอดภัย (safe environment) แล้วจริง ๆ หรือไม่ เนื่องจากการข้ามเพศเชิงสังคมจำเป็นต้องเกี่ยวข้องกับบุคคลภายนอกอย่างหลีกเลี่ยงไม่ได้ ฉะนั้น อาจเป็นเรื่องเสี่ยงหากเปิดเผยตัวตนในสภาวะแวดล้อมที่ไม่พร้อม แต่ถ้าหากมั่นใจแล้วว่าปลอดภัย ก็สามารถใช้ชีวิตในฐานะเพศที่แท้จริงของเราได้เลย สำหรับคนที่สนับสนุนสิทธิของคนข้ามเพศ ก็สามารถเป็นส่วนหนึ่งได้โดยการสร้างความสบายใจ รับฟังโดยไม่ตัดสิน และร่วมรักษาพื้นที่ปลอดภัยไปพร้อม ๆ กัน

.

เพราะความเข้าใจ

คือปัจจัยสำคัญในการผลักดันสิทธิสำหรับทุกคน

“หนูเริ่มกินยาคุมตั้งแต่ม. 1 ถ้าหนูไม่กิน คนก็จะไม่ยอมรับ” เสียงเล็กใสๆเล่าถึงประสบการณ์ของตัวเองในฐานะผู้หญิงข้ามเพศ ‘ปิ่น’ (นามสมมติ) เป็นเยาวชนอายุ 14 ปี กำลังเรียนอยู่ในจังหวัดหนึ่งในภาคอีสาน เธอระบายถึงความอัดอั้นตันใจกับสิ่งที่สังคมยัดเยียดให้เธอเป็น ทั้งที่เธอไม่ได้อยากจะยอมรับมัน “หนูไม่ได้กินยาคุมมา 4 วัน หนูกลัวจะเป็นผู้ชายมาก หนูจะรู้สึกแย่กับตัวเอง สังคมก็จะมีท่าทีแปลกไป”

คนข้ามเพศจะมีความกังวลอย่างมากว่าสังคมจะไม่เข้าใจ วันนี้ GendersMatter ร่วมกับ UNDP Thailand จะพามาทำความเข้าใจกับความเข้าใจผิด 5 ข้อที่สังคมมีเกี่ยวกับคนข้ามเพศ เพื่อไม่ให้เกิดการผลิตซ้ำความเชื่อที่ว่าอีก

(1) “ต้องผ่าตัดแปลงเพศแล้วเท่านั้น ถึงจะถือว่าเป็นคนข้ามเพศ” – นิยามของการข้ามเพศตามหลักสิทธิมนุษยนสากลคือ การกำหนดใจตนเอง (Self determination) ว่าอัตลักษณ์ทางเพศของเขาแตกต่างจากเพศกำเนิด ฉะนั้นแล้ว ไม่ว่าจะตัดสินใจผ่าตัดหรือไม่ผ่าตัดแปลงเพศ ก็ไม่ได้ทำให้ความเป็นคนข้ามเพศ (transness) ลดลงแต่อย่างใด นอกจากนี้ ความเข้าใจผิดนี้ ยังเป็นการกีดกันและลดทอนความเป็นคนข้ามเพศ ของคนข้ามเพศที่ไม่สามารถเข้าถึงบริการด้านการแปลงเพศ ด้วยเงื่อนไขทางเศรษฐกิจสังคมอีกด้วย

(2) “ไม่มีเด็กที่เป็นคนข้ามเพศ” – เมื่อความเป็นคนข้ามเพศไม่ได้ขึ้นอยู่กับการผ่าตัด นั่นก็แปลว่า เด็กที่รู้สึกว่าตัวเองเกิดผิดร่างและประสบกับความทุกข์ที่เกิดจากร่างกายไม่ตรงกับเพศภาวะ (gender dysphoria) ก็ถือว่าเป็นคนข้ามเพศแล้ว มีงานวิจัยหลายชิ้นระบุว่า ยิ่งเด็กที่เป็นคนข้ามเพศได้รับการบริการด้านการข้ามเพศ (gender affirming care) เร็วขึ้นเท่าไหร่ ก็จะยิ่งเป็นผลดีกับสุขภาพจิตของเด็กมากเท่านั้น ฉะนั้น ควรสนับสนุนให้เกิดการเข้าถึงบริการทางสุขภาพสำหรับเด็กที่เป็นคนข้ามเพศมากขึ้น

(3) “คนข้ามเพศแบ่งได้เพียงสองประเภท คือ ชายข้ามเพศและหญิงข้ามเพศ” – เพศภาวะของคนข้ามเพศไม่จำเป็นต้องระบุว่าเป็นผู้หญิงหรือผู้ชายเพียงเท่านั้น มีคนข้ามเพศหลายคนที่มองว่าตนไม่ได้เป็นผู้หญิง หรือผู้ชาย แต่เป็น ‘นอนไบนารี’ ที่ไม่อยู่ในขนบระบบสองเพศ (gender binary system) ฉะนั้นแล้ว การบังคับให้คนข้ามเพศต้องอยู่ในกล่องชายหญิง จึงถือเป็นการกีดกันคนข้ามเพศบางกลุ่มออกไป

(4) “การข้ามเพศจำเป็นต้องใช้ฮอร์โมนส์ประกอบด้วย” – เช่นเดียวกันกับเรื่องของการผ่าตัด สิ่งที่ต้องทำความเข้าใจเป็นอย่างมากคือ ไม่ใช่คนข้ามเพศทุกคนจะสามารถจับจ่ายและเข้าถึงการรับฮอร์โมนส์ได้ นอกจากนี้ อีกหลายคนก็พอใจที่จะไม่รับฮอร์โมนส์ อันที่จริง การข้ามเพศสามารถทำโดยการบอกคนรอบข้างว่าตนเป็นคนข้ามเพศ โดยเรียกว่า “Social Transitioning” ซึ่งเป็นการยืนยันตัวตนของคนข้ามเพศโดยไม่ต้องยึดโยงกับการเปลี่ยนแปลงด้านร่างกาย

(5) “ผู้หญิงข้ามเพศต้องแสดงออกถึงความเป็นหญิง ผู้ชายข้ามเพศต้องแสดงออกถึงความเป็นชาย” – เช่นเดียวกันกับคนที่มีอัตลักษณ์ทางเพศตรงกับเพศกำเนิด  คนข้ามเพศไม่จำเป็นต้องมีความเป็นหญิงหรือความเป็นชายตามที่สังคมคาดหวังและกำหนดแต่อย่างใด เพราะเราทุกคนสามารถแสดงออกได้ตามที่อยากจะแสดงออก การกำหนดให้เป็นสิ่งนั้นสิ่งนี้มีแต่จะทำให้ทุกข์ใจกันไปเปล่า ๆ คงจะดีกว่าถ้าสังคมยอมรับกันที่ตัวตนมากกว่าแค่ความเป็นหญิงหรือชาย

“สังคมบังคับให้เราอยู่ในกรอบตามแบบที่พวกเขาเข้าใจ ถ้าหนูไม่ได้อยู่ในกรอบนั้น ก็จะไม่ได้รับการยอมรับ” ปิ่นเล่าให้ฟัง ก่อนจะพูดถึงการตัดสินใจของเธอที่เลือกจะเป็นไปในแบบที่ตนอยากจะเป็น “คนข้ามเพศไม่จำเป็นต้องเทกฮอร์โมนส์นะ สบายใจแบบไหนก็ทำเลย ไม่ต้องไปว่ากัน” ทางเราพยักหน้าเห็นด้วยไปกับปิ่น คนข้ามเพศจะอยู่ได้อย่างมีความสุข หากสังคมยอมรับให้พวกเขาออกจากพันธนาการความเข้าใจผิดได้

เพราะท้ายที่สุด

เราก็เป็นคนเหมือนกัน